Yine enteresan bir başlık ile konuya giriyoruz. Neden vampir ıspanak? Kim bu arkadaşları? Amaçları nedir? İnsanı soğutursun “ıspanaktan” gibi sözlerinizi duyuyor ve diyorum ki; çok da gerek yokken tüketmek için uğraştığımız sevgili ıspanak ve arkadaşları tatlı yani içilecek suya düşman. Bir vampir dahi bu kadar tüketici olamaz…
Ekmesi, biçmesi, paketlenmesi, nakliyesi, depolanması, ara havaleleri, toptandan perakendeye satışı, tezgâh da sunumu, satışı, temizlemesi, pişmesi ve yenmesi. Süreç üç aşağı beş yukarı aynı işler. Tabi almış olduğunuz ıspanağın (diğer tüm ürünler için de geçerli) nasıl yetiştirildiğini de bilmiyorsunuz. 1 kg ıspanak 3 ile 5 TL arasında satılıyor. Evimize de 1 veya 2 kg arası satın almaktayız. 2 kg alalım. 8 TL verelim. Çamuru, sapı, yamuğu, kırığı, pisi, yaramazı derken ne kaldı? 1,4 – 1,6 kg civarı. Tabi az önce belirttiğim gibi, ne hangi su ile sulandığı belli, ne nerede yetiştiği, ne de nereden geldiği belli. Pazar da bilgi etiketi de yok ki bilesiniz. Sizin ıspanak oldu 10 TL ve daha pişirmedik!
Ispanak nasıl verimli kullanılır onu dahi bilmiyoruz. Şöyle ki; Kavurması? Olmaz çünkü yakacak duruma kadar kavurduğunuz için ottan öteye geçmez. Lifleri yağda kavrulduğu için de bir özelliği kalmaz. Yani çöp olur. Yemeği? Olur, tabi ancak yine aşırı pişirmeden dolayı çöp olur ama yeriz! Börek? En sevdiğim. Ancak börek içini de yine ya soğan ile kavuruyoruz, ya da canı çıkana kadar haşlayıp kullanıyoruz. Yani? Çöp! Bunların dışında ıspanağın birden çok kullanım şekli ve onlarca reçetesi var. Fakat kullanım şekilleri aşağı yukarı aynı iken sonuç olarak genelde ıspanak yenmez. Ispanak olarak alınmış ve yenmeye niyet edilmiş yeşillik çöpü tüketilir.
Asıl konumuza dönelim. Hiçbir faydasından yararlanamadığımız ıspanağı yıkmak için onlarca litre suyu heba etmekteyiz. Heba edilen su hem milli servet, hem de geleceğimizin garantisidir. Düşünün lütfen aynı anda 100 ev de 2 kg ıspanak yıkanıyor! Tüketilen su da 20 litre olsun. 2 ton içilebilecek suyu hiçbir faydasını göremeyeceğiniz otlara harcadınız. Peki değdi mi? HAYIR!
Yine matematik yapalım. Ancak bu sefer deliler gibi su akıtmadan bir kap içinde yıkama yapacağım.
1 kg Ispanak 10 TL (Ayıklanmış)
10 litre su 0.90 KRŞ (Bekletme)
200 ml sirke 0,80 KRŞ
10 litre su 0,90 KRŞ (Durulama)
12.6 lira ediyor. Hâlbuki hazır yıkanmış ve pişmeye hazır (güvenmeseniz de) ambalajlı ve üretici tarafından; üretim aşamaları garanti altına alınmış ıspanak almış olsanız? Belki şuan talep olmadığı için fiyatlar yüksek olabilir ancak tercihlerimizi değiştirir isek fiyat düşecektir. Temiz, garantili ve tüketime hazır. Peki ya pişirme yöntemi?
Blanch – Parlatma, Haşlama yöntemi ile hem pişirilen tüm sebzelerin ve yeşillerin içerdiği vitamin ve mineralleri kaybetmezsiniz; taze ve lezzetini alarak tüketirsiniz. Yöntem şu şekilde yapılıyor. İki ayrı kap. Birine soğuk su (buzlu eklenir ise daha iyi olur) diğerine sıcak su ve çok az tuz koyuyorsunuz. Önce sıcak olan suya daldırıp 2 – 3 saniye bekledikten sonra soğuk suya daldırıp sudan çıkartıyorsunuz. Tüketime hazır. Ispanak harici havuç, karnabahar veya bezelye vb ise kaynayan sıcak su da 3 dakika civarı beklettikten sonra sudan çıkartıp tüketiyorsunuz. Hepsi bu kadar.
Sadece yukarıda yazdıklarım da değil. Örneğin; patates, soğan veya pancar. Üretiminden başlayan tatlı su vampirliği tüm aşamalardan geçtikten sonra tüketimi esnasında ve sonrasında dahi su tüketir. Bunların hepsi “Tatlı Su Vampiri”. Şu an ülkemizde sağduyulu insanların yüksek sesle söyledikleri su israfına hayır kampanyaları ve bilgilendirme amaçlı paylaşımlar çok önemli. Gereğinden fazla ve faydası olmayan; mevsimi olmadan tüketilen sebze ve meyveler, geleceğimizi yok etmekte. Yeme içme alışkanlığımızı fast-food olarak değiştirmek yerine, geleneksel mutfak kültürümüzü faydalı hale getirmek için çaba sarf etmemiz lazım.
“Sıhhatli Yarınlar; Bugünden Başlar…”
Not: Blanch yöntemi ile domateslerin vb kabuklu sebzelerin kabuklarını çok rahat soyabilirsiniz.
Blanch uygulama video linki: https://www.youtube.com/watch?v=aHdf4p-oUTA
İSKİ 2019 su birim fiyat listesi: https://www.iski.istanbul/web/tr-TR/musteri-hizmetleri/su-birim-fiyatlari
